Lekcja
Temat: Organizacja pracy, zapoznanie z przepisami BHP, PSO, Konsument XXI wieku

1.  Potrzeba – to stan braku czegoś, połączony z dążeniem do jego zaspokojenia.

2.  Motyw – to przyczyna pobudzająca człowieka do działania lub powstrzymująca go od niego.

3.  Piramida potrzeb Maslowa – hierarchiczny model przedstawiający ludzkie potrzeby, od najbardziej podstawowych do potrzeb wyższego rzędu (od dołu do góry):
    – Potrzeby fizjologiczne (podstawa)
    – Potrzeba bezpieczeństwa
    – Potrzeba przynależności i miłości
    – Potrzeba uznania i szacunku
    – Potrzeba samorealizacji (szczyt)

4.  Konsument – osoba, która nabywa dobra lub usługi w celu zaspokojenia własnych potrzeb.

5.  Prosument – konsument, który jest jednocześnie producentem (np. poprzez tworzenie treści, recenzji, uprawę własnych warzyw).

6.  Konsumpcja – proces zużywania dóbr i usług w celu zaspokojenia potrzeb.


Konsumpcjonizm – to postawa, w której posiadanie i kupowanie dóbr materialnych staje się najważniejszym celem w życiu oraz głównym wyznacznikiem szczęścia i sukcesu.

Zagrożenia wynikające z konsumpcjonizmu:

a) Ekonomiczne:
    – Zadłużenie: Chęć posiadania prowadzi do brania kredytów i życia ponad stan.
    – Niezadowolenie: Ciągłe poczucie, że czegoś nam brakuje, bo zawsze pojawia się nowszy produkt.

b) Społeczne:
    – Płytkie relacje: Skupienie na rzeczach materialnych kosztem relacji z innymi ludźmi.
    – Presja i porównywanie się: "Wyścig" na to, kto ma lepszy samochód, telefon czy ubrania, prowadzący do frustracji.

c) Ekologiczne:
    – Nadprodukcja śmieci: Kupujemy, używamy krótko i wyrzucamy, zanieczyszczając planetę.
    – Wyczerpywanie zasobów: Produkcja ogromnej ilości towarów zużywa surowce naturalne i energię.

d) Psychiczne:
    – Utrata tożsamości: Określanie swojej wartości przez pryzmat posiadanych przedmiotów, a nie tego, kim jesteśmy.
    – Lęk i stres: Obawa przed utratą statusu materialnego i ciągła pogoń za nowościami.



Lekcja
Temat: Zasoby

1.  Zasoby – obejmują ludzi i wszystkie rzeczy wykorzystywane przez człowieka do produkcji dóbr i usług w celu zaspokojenia potrzeb człowieka.

2.  Czynniki wytwórcze:
    – ziemia
    – praca
    – kapitał

3.  Czynniki produkcji:
    – zasoby kapitałowe (kapitał rzeczowy i finansowy)
    – zasoby ludzkie (praca, wiedza, umiejętności)

4.  Dobra ekonomiczne – to produkty pracy ludzkiej, powstające w wyniku uprawiania, uzdatniania, hodowli, wydobycia i przetwarzania.

5.  Klasyfikacja dóbr ekonomicznych:
    a) produkcyjne – pośrednio zaspokajające potrzeby ludzkie i służące do wytwarzania nowych dóbr,
    b) konsumpcyjne – bezpośrednio zaspokajają potrzeby ludzkie (żywność, obuwie, odzież, komputery itp.),
    c) dobra gospodarcze (prywatne, publiczne),
    d) ze względu na sposób zużywania się:
        – dobra trwałe,
        – zużywające się jednorazowo (żywność),
    e) dobra substytucyjne i komplementarne,
    f) dobra materialne i niematerialne.

Dobra substytucyjne (zamienniki)
To towary, które mogą się wzajemnie zastępować, bo zaspokajają tę samą potrzebę. Kupujemy jedno zamiast drugiego.

   Przykład: Masło i margaryna, Coca-Cola i Pepsi.
   Zależność: Jeśli masło drożeje, rośnie popyt na margarynę.

Dobra komplementarne (uzupełniające)
To towary, które wzajemnie się uzupełniają i są używane razem. Popyt na nie jest ze sobą powiązany.

   Przykład: Samochód i benzyna, drukarka i tusz.
   Zależność: Jeśli benzyna drożeje, spada popyt na duże samochody.



Lekcja
Temat: Gospodarowanie

1.  Pojęcie gospodarowania – to powtarzający się cykl ludzkich działań, polegający na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług, w konkretnych warunkach, w danym miejscu i czasie, według przyjętych zasad, reguł i mechanizmów rynkowych.

2.  System gospodarczy – to całokształt warunków, w jakich odbywa się gospodarowanie.

3.  Proces gospodarowania – polega na ciągłym podejmowaniu przez podmioty gospodarcze decyzji. Te decyzje nazywane są ekonomicznymi lub społeczno-gospodarczymi.

4. Podział decyzji gospodarczych:
a) makroekonomiczne (dotyczące gospodarki jako całości)
b) mikroekonomiczne (odnoszące się do gospodarstw i przedsiębiorstw)
c) decyzje krótko- i długoterminowe
d) decyzje konsumpcyjne i produkcyjne

5. Uczestnicy procesu gospodarowania:
a) gospodarstwa domowe
b) przedsiębiorstwa
c) państwo

6. Fazy procesu gospodarowania:
1. Produkcja (najważniejszy etap procesu gospodarowania)
2. Podział dochodu narodowego
3. Wymiana (handel)
4. Konsumpcja (spożycie)



Lekcja
Temat: System gospodarczy

1. System gospodarczy (ekonomiczny) - stanowią normy prawne i zasady, które określają postępowanie uczestników procesu gospodarczego.

2. Gospodarka rynkowa - stanowi jeden z wielu systemów gospodarczych, dominujących we współczesnym świecie.

3. Fazy cyklu koniunkturalnego (gospodarczego):
a) Kryzys (recesja) - produkcja i ceny spadają, rośnie bezrobocie.
b) Depresja (dno) - produkcja i ceny utrzymują się na niskim poziomie, panuje wysokie bezrobocie.
c) Ożywienie - wzrost produkcji i cen, spadek bezrobocia.
d) Rozkwit - stabilizacja produkcji, wysoki poziom cen i zatrudnienia.

4. Rynek - to ogół warunków ekonomicznych, w których dochodzi do zawierania transakcji kupna-sprzedaży pomiędzy sprzedawcami a nabywcami.

5. Rodzaje rynków:
a) towarowy
b) usług
c) finansowy
d) pracy

Cechy gospodarki rynkowej:
- istnienie konkurencji
- istnienie własności prywatnej podmiotów gospodarczych
- swobodne dokonywanie wyborów przez człowieka



Lekcja

Temat: Zależności rynkowe

1.  Mechanizm rynkowy – to ogół wzajemnych zależności pomiędzy popytem, podażą i cenami wszystkich rynkowych dóbr i usług.

2.  Popyt – to ilość dobra, jaką nabywcy są w stanie kupić w danym czasie przy danej cenie.

3. Podaż – to ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować w danym czasie przy danej cenie.

4. Cena równowagi rynkowej, popyt = podaż

5. Paradoksy rynkowe

a) Paradoks Giffena - Wzrost ceny podstawowego dobra (np. chleba, ziemniaków) powoduje wzrost popytu na nie. Dzieje się tak w skrajnie biednych gospodarstwach, których po podwyżce nie stać już na nic droższego (np. mięso), więc kupują jeszcze więcej tego tańszego dobra, by przetrwać.

b) Paradoks Veblena - Wzrost ceny dobra luksusowego (np. zegarka, torebki) powoduje wzrost popytu na nie. Ludzie kupują je, ponieważ są drogie – wysoka cena świadczy o prestiżu i statusie właściciela.

c) Efekt snoba - Popyt na dane dobro spada, gdy staje się ono popularne. Niektórzy konsumenci rezygnują z zakupu, ponieważ chcą posiadać rzeczy unikalne i wyróżniać się z tłumu.

d) Efekt owczego pędu - Popyt na dane dobro rośnie, ponieważ kupują je inni. Ludzie kupują coś, bo jest modne i popularne, z chęci naśladowania innych i przynależności do grupy.